Raport: Elektromobilność w transporcie ciężkim. Jak wpłynąć na jej rozwój?
- 21.06.2023
- Nowydostawczy.pl
Polska jest jednym z liderów transportu ciężkiego w Europie. Utrzymanie wiodącej pozycji będzie wymagać szerokim zmian prawnych i instytucjonalnych. Niezbędne działania w tym zakresie przedstawia premierowy raport „Elektromobilność w transporcie ciężkim – czas na konkretne działania”.
Z artykułu dowiesz się o:
Polska liderem branży transportowej w Europie - blisko 20% udziału we flocie
W czasach transformacji napędowej utrzymanie wiodącej pozycji polskich przewoźników oraz ich konkurencyjności wymaga wprowadzenia szerokich zmian prawnych i instytucjonalnych. Niezbędne działania w tym zakresie przedstawia premierowy raport "Elektromobilność w transporcie ciężkim – czas na konkretne działania", opracowany przez PSPA przy wsparciu Ekoenergetyki oraz Amazona. Polska dysponuje największą flotą samochodów ciężarowych w Unii Europejskiej. Co piąta ciężarówka poruszająca się po drogach UE zarejestrowana jest w naszym kraju. W 2021 r. park pojazdów ciężarowych o DMC powyżej 3,5 t liczył w Polsce ponad 1,2 mln sztuk. Polskie firmy transportowe realizują blisko 20% wszystkich przewozów w krajach członkowskich. Branża transportowa ma kluczowe znacznie dla gospodarki. Odpowiada za niemal 6% polskiego PKB i zapewnia zatrudnienie dla ok. miliona osób, stanowiąc trzecią, najliczniej reprezentowaną grupę zawodową w sektorze usług (po handlu i edukacji).
Największe wyzwanie w historii transportu ciężkiego
W kontekście dążenia Unii Europejskiej do osiągnięcia neutralności klimatycznej TSL stoi obecnie przed największym wyzwaniem w historii. Mimo, że pojazdy ciężarowe stanowią niespełna 3 proc. ogólnego parku samochodów poruszających się po europejskich drogach, odpowiadają aż za 19,4 proc. emisji CO2 pochodzących z transportu w UE. Wkrótce jednak będzie musiało się to drastycznie zmienić. Na chwilę obecną flota elektrycznych samochodów ciężarowych w Unii Europejskiej jest stosunkowo nieliczna. W 2022 r. zarejestrowano zaledwie 1,7 tys. pojazdów, z czego tylko 6 trafiło do Polski. Eksperci PSPA podkreślają, że prognozy zakładają jednak zdecydowany rozwój tego rynku w kolejnych latach, a międzynarodowi liderzy branży TSL planują elektryfikację flot na szeroką skalę.
- Dekarbonizacja sektora ciężkiego transportu drogowego jest jednym z priorytetów i Unii Europejskiej. W 2019 r. ustanowiono pierwsze w historii rozporządzenie (Parlamentu Europejskiego oraz Rady UE 2019/1242) wyznaczające cele w zakresie zmniejszenia emisji CO2 nowych pojazdów ciężkich. Intensyfikacji działań w zakresie rozwoju nisko- i zeroemisyjnych technologii będzie również sprzyjać projektowany standard Euro 7, który ma wejść w życie 1 lipca 2027 r. W założeniu nowe regulacje w znacznie większym stopniu wpłyną na zakres redukcji emisji zanieczyszczeń z pojazdów ciężkich w rzeczywistych warunkach ruchu. W konsekwencji zdynamizują rozwój elektromobilności w sektorze TSL – zaznaczył Aleksander Rajch, Dyrektor ds. relacji zewnętrznych, PSPA.
"Elektromobilność w transporcie ciężkim – czas na konkretne działania" - Polska powinna przejąć inicjatywę
Jako lider transportu ciężkiego w Unii Europejskiej, Polska powinna podjąć inicjatywę w procesie jego transformacji. Wzrost tempa elektryfikacji floty HDV (ang. Heavy Duty Vechicles) wymaga stworzenia sprzyjającego otoczenia regulacyjnego i wdrożenia instrumentów wsparcia zachęcających do inwestycji w zeroemisyjne pojazdy ciężkie. W przeciwieństwie do krajów Europy Zachodniej w Polsce nie wprowadzono jak dotąd żadnych zachęt dla przedsiębiorców do inwestycji w bezemisyjne ciężarówki.
- Pozycja Polski, jako lidera sektora drogowego transportu ciężkiego w Unii Europejskiej, może wkrótce zostać zagrożona, ponieważ 98% ciężarówek wyposażona jest w silniki Diesla. Z uwagi na nowe cele emisji dwutlenku węgla dla pojazdów ciężkich po 2030 r. zaproponowane przez Komisję Europejską, Polska staje przed poważnym wyzwaniem. Brak odpowiedniej infrastruktury oraz programów wsparcia dla zakupu pojazdów o zerowej emisji może zagrażać przyszłości polskiego przemysłu transportowego. Bez rozwoju sieci stacji ładowania, firmy transportowe nie będą mogły inwestować w nowoczesne, elektryczne ciężarówki, co może prowadzić do technologicznej przepaści na rynku transportowym – podkreśla Bartosz Kubik, Współzałożyciel i Prezes, Ekoenergetyka-Polska S.A.
Największym problemem niedostatecznie rozwinięta infrastruktura
Największym problemem w elektryfikacji transportu ciężkiego jest niedostatecznie rozwinięta infrastruktura. Obecnie, spośród ponad 2,5 tys. ogólnodostępnych stacji ładowania funkcjonujących w Polsce żadna nie jest przystosowana do obsługi elektrycznych ciężarówek. Tymczasem już wkrótce każde państwo członkowskie zostanie objęte wiążącymi obowiązkami związanymi z rozbudową infrastruktury przeznaczonej dla eHDV (ang. electric Heavy Duty Vechicles), które wyznacza projektowane obecnie rozporządzenie AFIR. Zakłada ono, że już za niecałe 8 lat minimalna wymagana moc wszystkich, zlokalizowanych wzdłuż sieci TEN-T stacji ładowania dla elektrycznych ciężarówek będzie musiała wynosić co najmniej 578 MW. To aż 26 razy więcej niż moc wszystkich ładowarek przy polskim odcinku sieci TEN-T pod koniec 2022 roku. Rozbudowa sieci stacji ładowania jest jednak długotrwałym procesem, w związku z czym konieczne jest niezwłoczne podjęcie działań przez administracje publiczną w Polsce w celu wdrożenia odpowiednich instrumentów wsparcia.
- Czasu do realizacji celów wyznaczonych przez Unię Europejską jest coraz mniej, dlatego wspólnie z Amazonem oraz Ekoenergetyką opracowaliśmy raport stanowiący swoiste wezwanie do działania adresowane do kluczowych interesariuszy sektora transportu ciężkiego w Polsce. W celu ochrony konkurencyjności polskiej branży ciężkiego transportu drogowego konieczne jest wprowadzenie mechanizmów zachęcających do nabywania zeroemisyjnych pojazdów ciężarowych, które umożliwią utrzymanie wiodącej pozycji krajowych przewoźników na europejskim rynku. Wśród najistotniejszych instrumentów wsparcia wymienić można m.in. wprowadzenie systemu dofinansowania nabywców ciężarowych samochodów całkowicie elektrycznych ze środków publicznych czy uruchomienie subsydiów obejmujących ultraszybkie stacje ładowania dla eHDV – zaznacza Maciej Mazur, Dyrektor Zarządzający PSPA.
"Elektromobilność w transporcie ciężkim – czas na konkretne działania" - rekomendacje raportu
W raporcie "Elektromobilność w transporcie ciężkim – czas na konkretne działania", przygotowanym wspólnie przez PSPA oraz firmy Amazon i Ekoenergetyka, wskazano również na konieczność wdrożenia mechanizmów zachęcających do inwestowania w bezemisyjne samochody ciężarowe. Wśród nich należy wspomnieć przede wszystkim o systemie dofinansowania zakupu ciężarowych samochodów elektrycznych ze środków publicznych czy uruchomieniu subsydiów obejmujących ultraszybkie stacje ładowania.
Rekomendacje raportu PSPA obejmują również m.in. zmiany w prawie prowadzące do uproszczenia procedur przyłączeniowych ładowarek dużej mocy, zniesienie obowiązku uiszczania opłat drogowych dla elektrycznych ciężarówek, umożliwienie im wjazdu do stref ograniczonego ruchu, a także wprowadzenie ulg podatkowych dla przedsiębiorców inwestujących w ekologiczne środki transportu.
Elektryfikację floty zapowiada Amazon
Inwestycje w rozwój floty zeroemisyjnych ciężarówek planuje w ciągu najbliższych lat Amazon. - Amazon apelując o ambitne cele, w ramach odchodzenia od paliw kopalnych, zaczyna od siebie. Sami planujemy dojście do zerowej emisji netto dwutlenku węgla w 2040 r. W ciągu najbliższych 4 lat zainwestujemy ponad miliard euro w elektryfikację europejskiej floty, w tym ciężarówek. W ramach tej inwestycji planujemy nabyć 1500 ciężkich pojazdów o napędzie elektrycznym. Pierwsze z nich, dostarczone przez Volvo Trucks oraz DAF, trafiły już do nas w Niemczech i Wielkiej Brytanii. Rozwijamy również infrastrukturę, taką jak stacje ładowania, konieczną do sprawnej obsługi floty tej wielkości – mówi Marian Sepesi, Dyrektor regionalny ds. operacji na region Europy Środkowo-Wschodniej, Amazon.
Aktualizacja z dnia 28 czerwca 2023 - AFIR a rozwój stacji z paliwami alternatywnymi
Z komunikatu opublikowanego przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad wynika, że obecnie na sieci dróg szybkiego ruchu w Polsce mamy 271 miejsc obsługi podróżnych (MOP). Na 77 MOP-ach działa 81 stacji ładowania, o mocy od 22 do 350 kW. Na 59 MOP-ach przy autostradach i drogach ekspresowych zarządzanych przez GDDKiA działa 59 stacji ładowania. Pozostałe 22 stacje funkcjonują na 18 MOP-ach przy koncesyjnych odcinkach autostrad. Większość stacji ładowania (58) działa na MOP-ach o funkcji komercyjnej, a na żadnym z MOP-ów nie ma infrastruktury do ładowania pojazdów ciężarowych.
Obecnie procedowane jest Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie rozwoju infrastruktury paliw alternatywnych AFIR (Alternative Fuels Infrastructure Regulation), które wyznaczać będzie wymagania Unii Europejskiej w zakresie zagęszczenia i mocy stacji ładowania pojazdów elektrycznych na sieci TENT-T, a także lokalizacji stacji tankowania wodoru. Zgodnie z aktualnym projektem rozporządzenia na sieci bazowej TEN-T stacje ładowania dla pojazdów lekkich już w 2025 r. w powinny znajdować się co 60 km, o łącznej mocy co najmniej 400 kW, z czego jeden punkt 150 kW. W 2027 r. dystans pomiędzy stacjami ładowania pozostaje 60 km, ale łączna moc to 600 kW, z czego dwa punkty po 150 kW.
Z kolei dla pojazdów ciężkich w 2025 r. stacje ładowania powinny mieć łączną moc 1400 kW, z czego jeden punkt 350 kW i być rozmieszczone na 15% sieci dróg (maksymalnie co 120 km). Pięć lat później łączna moc stacji ma wynosić 3600 kW, z czego dwa punkty po 350 kW, a maksymalny dystans pomiędzy nimi to 60 km.
W przypadku wodoru do napędu pojazdów projekt rozporządzenia AFIR zakłada budowę do 2030 r. na sieci bazowej TEN-T (nie dalej niż 10 km od drogi) co najmniej dystrybutor z ciśnieniem 700 barów w odległości maksymalnie 200 km pomiędzy nimi.
Zgodnie z projektem rozporządzenia w sprawie stacji paliw alternatywnych w 2025 r. powinno być 27 stacji ładowania elektrycznych ciężarówek, a pięć lat później już 188. Wiąże się to także z olbrzymim wzrostem mocy stacji ładowania.